Sigarayı Nasıl Bıraktım? - Sigara Bırakma Hikayem
Maalesef ki çok uzun denebilecek bir süre boyunca, 11 yıl kadar sigara içtim. Geriye dönüp baktığımda bana bu kadar pişmanlık veren başka bir şey hatırlamıyorum. Ve çok şükür ki şu anda sigara içmiyorum, uzun bir süredir sigara içmiyorum. Bu yazıda sana sigarayı nasıl bıraktığı mı, ne gibi zorluklarla karşılaştığımı ve bu zorlukları nasıl aştığımı anlatacağım. Sigara içiyorsan, sigara bırakmayı düşünmüyorsan bile bu yazıyı sonuna kadar oku. Belki fikrin değişir, sen de bu illetten kurtulursun.
Sigara bırakma yoluna girdiğin zaman, etrafındaki insanlar sanki ağız birliği yapmışcasına sana şöyle diyecekler: "Ya önce kafanda bitireceksin, ondan sonrası çok kolay!" Sen bunu duyunca, diyeceksin ki: "Acaba bende mi bir problem var, niye ben kafamda bitiremiyorum ?" İşte kafada bitirme noktası, eğer bunu yapabiliyorsan çok güzel ama yapamıyorsan sende biraz suçluluk uyandırıyor ve sigara bırakma konusunu ertelemeye neden oluyor. Peki kafada bitiremiyorsan ne olucak? Sigarayı hiç bırakamayacak mısın? Kesinlikle hayır, çünkü bende kafada bitiremeyenlerdendim. Şöyle bir duruma girdim: Sigara içtiğim zaman sabah kalktım bir gün ve göğsüme yakın yerde bir sancı... Çok kötü hissediyorum . Sonra dedim: " Şu anda böyle hissediyorsam ve daha aslında genç bir yaşdayım, ilerleyen zamanlarda o hissettirdiği şeyi ne yapacağım ya da hasta olduğum zaman nasıl bununla baş edeceğim?" Kendimi çok kötü hissettim o an. Ve sigara içtiğim için çok pişman olduğum bu anda dedim ki: "Ben bunu bırakacağım." o an karar verdim sigarayı bırakmaya. Yüzde yüz kararlı mıydım? - Emin değilim, belki yüzde seksen belki yüzde yetmiş... İlerleyen günlerde kararımdan birazcık olsun böyle geri durduğum oldu mu? -Evet. Kafamda tamamen bitti mi? - Hayır. Ama ne yaptım, o anda karar verdim: "Evet ben bu sigarayı bırakacağım." Önemli olan % 100'lük bir karara ulaşmak değil, birazcık pişman olduğun noktada bile sigara bırakmak için karar verebilirsin, bu yola çıkabilirsin bence.
Sigarayı bırakmaya karar verdiğim zaman, içimden bir ses; tatlı tatlı konuşmaya başladı ve dedi ki: "Acelen ne? Azalta azalta bırak. Hem zorlamamış olursun kendini hem de daha başarılı olursun." Eğer ben bu tatlı tatlı konuşan sesi dinlemiş olsaydım, muhtemelen bugün sigarayı bırakmış olmayacaktım. Bir de yine bu kararı verdiğim zaman, etrafımdaki arkadaşlarım dedi ki bana: "Kendini bu kadar zorlama, elektronik sigara diye bir şey var onunla bırakmak daha kolay." Bunu bana diyen arkadaşlarım, hala sigara içiyorlar. Ben azalta azalta bırakmanın ve elektronik sigara ile sigara bırakmanın faydaları konusunda çok şüpheliyim. Ben aslında sigarayı bırakma konusunda en başarılı yöntemin; "birden kesme yöntemi" olduğunu düşünüyorum. Peki nasıl olacak bu? Birden belki hazır hissetmeyeceksin kendini ama 10 - 15 günlük bir süre vereceğiz kendimize, maksimum 15 gün. Ben öyle yaptım ve dedim ki; kendimi inandırayım anlamında 12. günde sigarayı bırakacaksın! Ve o 12. güne kadar kendimi, sigarayı bırakma konusuna hazırladım. 12. gün geldiği zaman, sigarayı birden kestim.
Sigara bırakma konusunda kendine bir gün belirledin diyelim. Peki o güne gelene kadar, sigaradan kendini nasıl soğutacaksın? O güne kadar sigara konusunda, sigarayı bırakma konusunda kendini nasıl hazırlayacaksın? Ben şöyle bir yöntem kullandım: "Sigarayla zevk ilişkisini, konfor ilişkisini bozmaya yönelik bazı yöntemler denedim." İlk başta nerede sigara içmekten hoşlanıyorum; otobüs beklerken mi, bir kafede otururken mi ya da çayla, kahveyle, alkolle sigara mı? Eğer böyle bağlantıların varsa, bu bağlantıları bozman lazım. Ben mesela, kahve - sigara ikilisini birbirinden bağımsız bir şekilde düşünemiyordum. Ve ne zaman ki kahve içsem, kesinlikle yanında bir sigara yakardım. Ne yaptım? - Kahvenin yanında sigara içmeyi bıraktım.
İkincisi ise, çok sevdiğim sigara markasını değil; hiç sevmediğim, kokusundan haz etmediğim, içerken acı çektiğim bir sigara markası tercih etmeye başladım. Evet içiyorum ama çok rahatsız ediyor. Kokusu, tadı içtiğime pişman oluyorum. Ama ne yaptım dedim ki kendi kendime: "Sigara zevk ilişkisini bozacaksın!" Bu süreç içerisinde sigara içmek, eskiden çok keyif odaklı bir eylemken şimdi; acı veren, zulüm olan ve yük olan bir zorunluluğa, bir bağımlılığa dönüşmüş oldu benim için. O güne, 12. güne yaklaştıkça, ben sigaradan nefret eder bir hale gelmiştim. Sen de bunları deneyebilirsin...
Geldik büyük güne, yani 12.güne... Peki o gün geldi, ne yapacaksın, nasıl bırakacaksın sigarayı? İlk başta evdeki ortamını bir kontrol etmen lazım. Etrafta sigarayı çağrıştıracak; eşyalar, paketler, herhangi bir şey var mı? Kül tablası, çakmak bunları bir ortadan kaldırman lazım. İşte bunu: "Yarın bir gün lazım olur, olur da tekrar başlarım belki paketler burada dursun" diye bir çekmeceye atarsan, işin biraz zor açıkçası... Hepsini yok etmen, çöpe atman lazım. Etrafta sana sigarayı çalıştıracak bir şey olmaması lazım.
İlk günler biraz zorlu geçecek, birazdan onlardan da bahsedeceğim ama; zorlu geçen günlerde sigara içen arkadaşların varsa, çok yoğun sigara tüketilen ortamlar varsa bunlardan biraz uzak durmalısın. Ben 2 hafta boyunca bana çağrıştırmasın, o dumana maruz kalmayayım diye, sigara içen arkadaşlarımdan; en azından onlar sigara içerken biraz uzak durdum. Sen de bu süre içinde kendini biraz onlardan uzak tutabilirsin. Bu durum işlerini biraz daha kolaylaştıracaktır. Sigaranın fiziksel bir bağımlılığı var, bunu asla unutma! Sigarayı bıraktığın ilk günler, vücudun nikotin yoksunluğu yaşayacak. Böyle zamanlarda nikotin yoksunluğu yaşarken, kendini çok kötü hissedeceksin ve bu bu kötü hissetme anlarında içindeki tatlı tatlı konuşan ses var ya, yine tatlı tatlı konuşmaya başlayacak ve sana bir sürü yalan söyleyecek. Bu yalanların en sık karşılaştığım versiyonu şu: "Ya işte sigara içince derdini unutuyordun, sigara içince çok mutlu oluyordun." Ama şunu asla unutma! Sigara seni daha mutlu yapmıyor. Şimdi diyelim ki: "Önceden 100 üzerinden 90 seviyesinde mutluluğun var, sigara içmeye başladığın zaman o 90 seviyesindeki mutluluk yine 90 oluyor 95'e çıkmıyor. "Ama sigara içmediğin aralıklarda bir saat boyunca ne oluyor, kısa aralıklarla minik nikotin yoksunlukları yaşıyorsun. Mutluluk seviyen keyif seviyen normalde 90 olan seviyeden 85 puana düşüyor. 85'e düşünce ne oluyor? Kendini gergin hissediyorsun. Peki sigara içtiğin zaman ne oluyor? Nikotin yoksunluğu ortadan kalkıyor ve 90'a çıkmış oluyorsun. Ama zannediyorsun ki, o gerginliği biraz önce sigara içerek telafi ettin ve sigara nedeniyle mutlu oldun. Yalan söylüyorsun kendine... İçinde söylediğin o yalanlar var ya, onlara inanmaman lazım. Onları söyleten şey; ilk zamanlardaki nikotin yoksunluğudur. Bundan uzak durmalısın, onun sözüne çok bakmamalısın.
Açık konuşalım şimdi, sigara bırakmak tereyağından kıl çeker gibi kolay olmuyor. İlk başta seni bekleyen bazı zorluklar var ve sen bu zorlukları bilirsen, bu süreci daha kolay atlatıyorsun. Özellikle sigara bırakma sürecini, o bıraktıktan sonraki süreci, bence belirli aşamalara ayırmak lazım; ilk 3 gün, 1 hafta, 1 ay, 3 ay, 6 ay ve 1 yıl diye. Her bir sürenin kendince zorlukları olsa da, bence en zor olan kısım ilk üç gün ve bir hafta. O günler var ya, elin devamlı cebine gidiyor, alışmışsın. Yılların bir alışmışlığı var. Devamlı ağzın bir şey arıyor sanki her an sigara olsun da onu içesin. Öyle bir arzu var her daim içinde.
Bu ilk üç beş gün, bir haftalık süreçte çok dikkatli olmalısın. İçinden çok yoğun bir sigara içme arzusu gelebilir. Hem bu aşamada nikotin yoksunluğu yaşıyorsun hem de psikolojik anlamda bağımlılık üzerine geliyor senin. O alışkanlıklar, o ritüeller, o çakmakla sigara yakmak, sigara almak, paketi taşımak, cebinde her sabah evden çıkarken; ya sigaramı almış mıyım diye cebini kontrol etmek her biri senin üzerine gelecek. Bunu sakın "Ben sigarayı bırakamıyorum, Ya arkadaş çok zorlanıyorum" diye yorumlama! Bunu herkes yaşıyor. Önemli olan, bu şeyleri yaşamana rağmen vazgeçmemen. Şunu söyleyeyim; sigaraya tekrar başlamak en kolay seçenek. İstediğin her bakkaldan, her büfeden sigara alabilirsin. O cebinin bir kenarında dursun. Sen önce kendi sınırlarını gör, kendini ne kadar zorlayabiliyorsun, ne kadar uzaklaşabiliyorsun bir dene bakalım. Bu çok önemli. Ben ilk 1 haftanın zorluğunu su ve sakızla atlattım. Devamlı aralıklarla su içiyorum. Ne zaman bir sigara içme arzusu geliyor, o zaman bir kaç yudum su içtim ya da durmadan sakız çiğnedim. Bana çok faydası oldu. Sen de fayda alabilirsin bu durumlarda...
Sigaranın öyle kötü bir özelliği var ki; içildiği her ortamla, içildiği her duyguyla, her mekanla bir bağlantı kuruyor.Diyelim ki: "Sabah kahvaltılarından hemen sonra sigara yakıyordun ya, sabah kahvaltılarından sonra canın çok fazla sigara isteyecek." Bu mevzuyu hallettin diyelim. Sonra mesela diyelim ki otobüse bindin, uçağa bindin, uçaktan çıkar çıkmaz havaalanından dışarı çıkar çıkmaz sigara canın çeker. Çünkü her zaman o ortamda, o koşulda sigara içiyordun ya da otobüs beklerken sigara içiyordun. Şimdi bunların her birini aynen şey gibi düşün; bi oyunda basamak basamak atlıyorsun ya, her biriyle karşılaşınca ve ona karşı koyunca onu da atmış oluyorsun. Bir iki sefer daha zor oluyor ama seni sonrasında pek zorlamıyor. Benim için zor olan kısım, o sabah kahvaltısı sonrasıydı. Ve o süreçte ben kendimi tuttum. İçinden çok yoğun bir baskı geliyor öyle durumlarda; sigara içmelisin... Göğsünden bir arzu, bir istek... Ama şundan emin olabilirsin, o içinden bastıran istek var ya bir rüzgar gibi 15 dakika 20 dakika içinde kayboluyor. Gün içinde ilk zamanlarda, o rüzgar seni çok sık yakalıyor. 10 kere 15 kere 20 kere geliyor. Ya diyorsun: "Bir gidin artık, bitmeyecek misiniz siz?" diye. Ama her geçen günle beraber, dedim ya; 3 gün, bir hafta, bir ay, her aşamayla birlikte, o rüzgarların hem gün içinde sana uğrama sıklığı hem de geldiğinde bekleme sıklığı azalıyor. Ne oluyor; 10 sefer geliyor 5 dakika geliyor, 10 sefer geliyor 3 dakika geliyor. 2 - 3 ay geçtikten sonra; günde 1 sefer, 3 günde 1 sefer belki ayda 1 sefer noktasına kadar geliyor ilerleyen zamanlarda. Ne yapıyorsun? - O rüzgara karşı direniyorsun her seferinde.
Sigarayı bıraktın, üzerinden de uzun bir süre geçti ama biraz önce söylediğim gibi; arada sırada canın yine sigara isteyecek. Böyle zamanlarda, o içindeki ses yine devreye girecek ama bu sefer elinde çok güçlü ve tehlikeli bir silah var. Sana şöyle bir cümle kuracak: "Ya bir taneden bir şey olmaz, ne olacak ki bir tane, sadece bir tane" Ve sen o anda o sesin söylediği bir tane şey var ya, o sana çok tatlı gelecek ve diyeceksin ki: "Ya haklı diyor ne olacak ki, bir tane içtim ne olacak" Ama bu cümleyi dinlerken es geçtiğin bir şey var. Zihnin bir maddeye; sigara olsun, alkol olsun, uyuşturucu maddeleri olsun, uyarıcı maddeler olsun, bağımlı olmuşsa sen onu bırakmış bile olsan ölene kadar bağımlısın. Bu ne demek? Sen 20 yıl boyunca sigarayı bıraktın ve bırakmadan önce de iki paket sigara içiyorsun diyelim. 20 yıl sonra tek tük bir iki tane başladığın zaman, çok kısa bir süre içinde tekrar o iki paket seviyesine dönüyorsun. Yani yeni başlayan birisi gibi olmuyorsun. Sen bir sigara bağımlısısın. 5 sene de 10 sene de sigarayı bıraksan, bir tane içersen eğer tekrar başlarsın. O bir tane yalanına sakın ama sakın inanma!
Sigarayı bıraktım, sigarayı bıraktığıma değdi mi peki?
Sana şunu söyleyebilirim: Sigara içerken üstüm başım leş gibi kokuyordu, sigarayı hep tuttuğum iki parmağımın arası sapsarı iz oluyordu. Ve sonra kendime şöyle bir bakarak: "Benim hayat kalitem, standardım bu mu olmak zorunda? Üstüm başım her daim çok mu kötü kokmak zorunda sigaradan dolayı? Durmadan parfüm mü sıkmak zorundayım? Bu mu hayat, bu mu yani.. ben bunu hak ediyor muyum?" diye kendime soruyordum. Sigarayı bıraktıktan sonra; üstüm başım tertemiz kokuyor artık.
Yine sigara içtiğim sıralarda sabahları kalktığım zaman ağzımda acı bir tat ile uyanıyordum. Bıraktıktan sonra diyorsun ki: "Lanet olsun sigara içtiğim güne" O kadar pişman oluyordum ki o özellikle ilk kalktığım zamanlar, sabahları...
Bir de gece ben uyurken sanki biri gelmiş ağız burun dalmış bana, dövülmüş gibi yataktan kalkıyordum. Sigarayı bıraktıktan sonra, bomba gibi kalkmaya başladım. O ağzımdaki acı tat da kayboldu, gerçekten nefes aldığımı hissettim. O nefes alma hissi var ya anlatılamaz. Şöyle ciğerlerine nefes engelsiz bir şekilde gidiyor, oksijeni sonuna kadar hissediyorsun. Evet dedim iyi ki bırakmışım. Sigarayı bıraktığıma hiç pişman değilim. Arada yine zorluyor mu? -Evet. Dedim ya her zaman bağımlısın, her zaman. O yine zorlayacak 5 sene sonra, 10 sene sonra bile arada böyle tetiklemeler yapacak. Sigarayı bıraktıktan sonra o tetiklemelere sakın kulak asma, neyi kazandığını hiç unutma!
Son olarak sigarayı bıraktıktan sonra, kendini ödüllendirme konusunda bir şeyler söylemek istiyorum. Evet ödüllendirme çok güzel bir şey ama bu konuda çok fazla acele etmemen lazım. Eğer hemen 3 - 5 gün içinde: "Tamam ben sigarayı bıraktım artık, ona verdiğim parayla kendime gideyim 3 - 4 bin liralık telefon alayım ya da gideyim 3 - 5 bin liralık bir laptop alayım" dersen bir bakmışsın ki kısa süre içinde borçlanıp sigaraya tekrar başlamışsın. Bu nedenle ben kendini ödüllendirmek konusunda, en azından bir ay beklemen gerektiğini düşünüyorum. Ben bir ay bekledim ve sonrasında hep istediğim bir espresso makinesi vardı onu aldım. Kahvesiz yapamıyorum, kahve içmeyi çok seviyorum diyebilirim. Evet ben bu şekilde kendimi ödüllendirmiş oldum. Ne yaptım bir ay bekledim, baktım herhangi bir sıkıntı yok. Sonrasında bu ödülü hak ettiğime karar verdim ve o sigaraya verdiğim parayı, bir kahve makinesi almak için harcadım. Ve şu anda çok mutluyum kahve makinemle birlikte...
Ve hep derler ya: "kendine iyi davran güzel insan" diye. İşte o kendine iyi davranmanın ilk şartlarından birisi; vücuduna ve zihnine iyi davranmaktır. Ve bunun en önemli şartlarından birisi de bence sigara içmemek.
Sigara içiyorsan en kısa sürede bırakman dileğiyle güzel insan, lütfen kendine iyi davran...
Maalesef ki çok uzun denebilecek bir süre boyunca, 11 yıl kadar sigara içtim. Geriye dönüp baktığımda bana bu kadar pişmanlık veren başka bir şey hatırlamıyorum. Ve çok şükür ki şu anda sigara içmiyorum, uzun bir süredir sigara içmiyorum. Bu yazıda sana sigarayı nasıl bıraktığı mı, ne gibi zorluklarla karşılaştığımı ve bu zorlukları nasıl aştığımı anlatacağım. Sigara içiyorsan, sigara bırakmayı düşünmüyorsan bile bu yazıyı sonuna kadar oku. Belki fikrin değişir, sen de bu illetten kurtulursun.
Sigara bırakma yoluna girdiğin zaman, etrafındaki insanlar sanki ağız birliği yapmışcasına sana şöyle diyecekler: "Ya önce kafanda bitireceksin, ondan sonrası çok kolay!" Sen bunu duyunca, diyeceksin ki: "Acaba bende mi bir problem var, niye ben kafamda bitiremiyorum ?" İşte kafada bitirme noktası, eğer bunu yapabiliyorsan çok güzel ama yapamıyorsan sende biraz suçluluk uyandırıyor ve sigara bırakma konusunu ertelemeye neden oluyor. Peki kafada bitiremiyorsan ne olucak? Sigarayı hiç bırakamayacak mısın? Kesinlikle hayır, çünkü bende kafada bitiremeyenlerdendim. Şöyle bir duruma girdim: Sigara içtiğim zaman sabah kalktım bir gün ve göğsüme yakın yerde bir sancı... Çok kötü hissediyorum . Sonra dedim: " Şu anda böyle hissediyorsam ve daha aslında genç bir yaşdayım, ilerleyen zamanlarda o hissettirdiği şeyi ne yapacağım ya da hasta olduğum zaman nasıl bununla baş edeceğim?" Kendimi çok kötü hissettim o an. Ve sigara içtiğim için çok pişman olduğum bu anda dedim ki: "Ben bunu bırakacağım." o an karar verdim sigarayı bırakmaya. Yüzde yüz kararlı mıydım? - Emin değilim, belki yüzde seksen belki yüzde yetmiş... İlerleyen günlerde kararımdan birazcık olsun böyle geri durduğum oldu mu? -Evet. Kafamda tamamen bitti mi? - Hayır. Ama ne yaptım, o anda karar verdim: "Evet ben bu sigarayı bırakacağım." Önemli olan % 100'lük bir karara ulaşmak değil, birazcık pişman olduğun noktada bile sigara bırakmak için karar verebilirsin, bu yola çıkabilirsin bence.
Sigarayı bırakmaya karar verdiğim zaman, içimden bir ses; tatlı tatlı konuşmaya başladı ve dedi ki: "Acelen ne? Azalta azalta bırak. Hem zorlamamış olursun kendini hem de daha başarılı olursun." Eğer ben bu tatlı tatlı konuşan sesi dinlemiş olsaydım, muhtemelen bugün sigarayı bırakmış olmayacaktım. Bir de yine bu kararı verdiğim zaman, etrafımdaki arkadaşlarım dedi ki bana: "Kendini bu kadar zorlama, elektronik sigara diye bir şey var onunla bırakmak daha kolay." Bunu bana diyen arkadaşlarım, hala sigara içiyorlar. Ben azalta azalta bırakmanın ve elektronik sigara ile sigara bırakmanın faydaları konusunda çok şüpheliyim. Ben aslında sigarayı bırakma konusunda en başarılı yöntemin; "birden kesme yöntemi" olduğunu düşünüyorum. Peki nasıl olacak bu? Birden belki hazır hissetmeyeceksin kendini ama 10 - 15 günlük bir süre vereceğiz kendimize, maksimum 15 gün. Ben öyle yaptım ve dedim ki; kendimi inandırayım anlamında 12. günde sigarayı bırakacaksın! Ve o 12. güne kadar kendimi, sigarayı bırakma konusuna hazırladım. 12. gün geldiği zaman, sigarayı birden kestim.
İkincisi ise, çok sevdiğim sigara markasını değil; hiç sevmediğim, kokusundan haz etmediğim, içerken acı çektiğim bir sigara markası tercih etmeye başladım. Evet içiyorum ama çok rahatsız ediyor. Kokusu, tadı içtiğime pişman oluyorum. Ama ne yaptım dedim ki kendi kendime: "Sigara zevk ilişkisini bozacaksın!" Bu süreç içerisinde sigara içmek, eskiden çok keyif odaklı bir eylemken şimdi; acı veren, zulüm olan ve yük olan bir zorunluluğa, bir bağımlılığa dönüşmüş oldu benim için. O güne, 12. güne yaklaştıkça, ben sigaradan nefret eder bir hale gelmiştim. Sen de bunları deneyebilirsin...
Geldik büyük güne, yani 12.güne... Peki o gün geldi, ne yapacaksın, nasıl bırakacaksın sigarayı? İlk başta evdeki ortamını bir kontrol etmen lazım. Etrafta sigarayı çağrıştıracak; eşyalar, paketler, herhangi bir şey var mı? Kül tablası, çakmak bunları bir ortadan kaldırman lazım. İşte bunu: "Yarın bir gün lazım olur, olur da tekrar başlarım belki paketler burada dursun" diye bir çekmeceye atarsan, işin biraz zor açıkçası... Hepsini yok etmen, çöpe atman lazım. Etrafta sana sigarayı çalıştıracak bir şey olmaması lazım.
İlk günler biraz zorlu geçecek, birazdan onlardan da bahsedeceğim ama; zorlu geçen günlerde sigara içen arkadaşların varsa, çok yoğun sigara tüketilen ortamlar varsa bunlardan biraz uzak durmalısın. Ben 2 hafta boyunca bana çağrıştırmasın, o dumana maruz kalmayayım diye, sigara içen arkadaşlarımdan; en azından onlar sigara içerken biraz uzak durdum. Sen de bu süre içinde kendini biraz onlardan uzak tutabilirsin. Bu durum işlerini biraz daha kolaylaştıracaktır. Sigaranın fiziksel bir bağımlılığı var, bunu asla unutma! Sigarayı bıraktığın ilk günler, vücudun nikotin yoksunluğu yaşayacak. Böyle zamanlarda nikotin yoksunluğu yaşarken, kendini çok kötü hissedeceksin ve bu bu kötü hissetme anlarında içindeki tatlı tatlı konuşan ses var ya, yine tatlı tatlı konuşmaya başlayacak ve sana bir sürü yalan söyleyecek. Bu yalanların en sık karşılaştığım versiyonu şu: "Ya işte sigara içince derdini unutuyordun, sigara içince çok mutlu oluyordun." Ama şunu asla unutma! Sigara seni daha mutlu yapmıyor. Şimdi diyelim ki: "Önceden 100 üzerinden 90 seviyesinde mutluluğun var, sigara içmeye başladığın zaman o 90 seviyesindeki mutluluk yine 90 oluyor 95'e çıkmıyor. "Ama sigara içmediğin aralıklarda bir saat boyunca ne oluyor, kısa aralıklarla minik nikotin yoksunlukları yaşıyorsun. Mutluluk seviyen keyif seviyen normalde 90 olan seviyeden 85 puana düşüyor. 85'e düşünce ne oluyor? Kendini gergin hissediyorsun. Peki sigara içtiğin zaman ne oluyor? Nikotin yoksunluğu ortadan kalkıyor ve 90'a çıkmış oluyorsun. Ama zannediyorsun ki, o gerginliği biraz önce sigara içerek telafi ettin ve sigara nedeniyle mutlu oldun. Yalan söylüyorsun kendine... İçinde söylediğin o yalanlar var ya, onlara inanmaman lazım. Onları söyleten şey; ilk zamanlardaki nikotin yoksunluğudur. Bundan uzak durmalısın, onun sözüne çok bakmamalısın.
Açık konuşalım şimdi, sigara bırakmak tereyağından kıl çeker gibi kolay olmuyor. İlk başta seni bekleyen bazı zorluklar var ve sen bu zorlukları bilirsen, bu süreci daha kolay atlatıyorsun. Özellikle sigara bırakma sürecini, o bıraktıktan sonraki süreci, bence belirli aşamalara ayırmak lazım; ilk 3 gün, 1 hafta, 1 ay, 3 ay, 6 ay ve 1 yıl diye. Her bir sürenin kendince zorlukları olsa da, bence en zor olan kısım ilk üç gün ve bir hafta. O günler var ya, elin devamlı cebine gidiyor, alışmışsın. Yılların bir alışmışlığı var. Devamlı ağzın bir şey arıyor sanki her an sigara olsun da onu içesin. Öyle bir arzu var her daim içinde.
Bu ilk üç beş gün, bir haftalık süreçte çok dikkatli olmalısın. İçinden çok yoğun bir sigara içme arzusu gelebilir. Hem bu aşamada nikotin yoksunluğu yaşıyorsun hem de psikolojik anlamda bağımlılık üzerine geliyor senin. O alışkanlıklar, o ritüeller, o çakmakla sigara yakmak, sigara almak, paketi taşımak, cebinde her sabah evden çıkarken; ya sigaramı almış mıyım diye cebini kontrol etmek her biri senin üzerine gelecek. Bunu sakın "Ben sigarayı bırakamıyorum, Ya arkadaş çok zorlanıyorum" diye yorumlama! Bunu herkes yaşıyor. Önemli olan, bu şeyleri yaşamana rağmen vazgeçmemen. Şunu söyleyeyim; sigaraya tekrar başlamak en kolay seçenek. İstediğin her bakkaldan, her büfeden sigara alabilirsin. O cebinin bir kenarında dursun. Sen önce kendi sınırlarını gör, kendini ne kadar zorlayabiliyorsun, ne kadar uzaklaşabiliyorsun bir dene bakalım. Bu çok önemli. Ben ilk 1 haftanın zorluğunu su ve sakızla atlattım. Devamlı aralıklarla su içiyorum. Ne zaman bir sigara içme arzusu geliyor, o zaman bir kaç yudum su içtim ya da durmadan sakız çiğnedim. Bana çok faydası oldu. Sen de fayda alabilirsin bu durumlarda...
Sigaranın öyle kötü bir özelliği var ki; içildiği her ortamla, içildiği her duyguyla, her mekanla bir bağlantı kuruyor.Diyelim ki: "Sabah kahvaltılarından hemen sonra sigara yakıyordun ya, sabah kahvaltılarından sonra canın çok fazla sigara isteyecek." Bu mevzuyu hallettin diyelim. Sonra mesela diyelim ki otobüse bindin, uçağa bindin, uçaktan çıkar çıkmaz havaalanından dışarı çıkar çıkmaz sigara canın çeker. Çünkü her zaman o ortamda, o koşulda sigara içiyordun ya da otobüs beklerken sigara içiyordun. Şimdi bunların her birini aynen şey gibi düşün; bi oyunda basamak basamak atlıyorsun ya, her biriyle karşılaşınca ve ona karşı koyunca onu da atmış oluyorsun. Bir iki sefer daha zor oluyor ama seni sonrasında pek zorlamıyor. Benim için zor olan kısım, o sabah kahvaltısı sonrasıydı. Ve o süreçte ben kendimi tuttum. İçinden çok yoğun bir baskı geliyor öyle durumlarda; sigara içmelisin... Göğsünden bir arzu, bir istek... Ama şundan emin olabilirsin, o içinden bastıran istek var ya bir rüzgar gibi 15 dakika 20 dakika içinde kayboluyor. Gün içinde ilk zamanlarda, o rüzgar seni çok sık yakalıyor. 10 kere 15 kere 20 kere geliyor. Ya diyorsun: "Bir gidin artık, bitmeyecek misiniz siz?" diye. Ama her geçen günle beraber, dedim ya; 3 gün, bir hafta, bir ay, her aşamayla birlikte, o rüzgarların hem gün içinde sana uğrama sıklığı hem de geldiğinde bekleme sıklığı azalıyor. Ne oluyor; 10 sefer geliyor 5 dakika geliyor, 10 sefer geliyor 3 dakika geliyor. 2 - 3 ay geçtikten sonra; günde 1 sefer, 3 günde 1 sefer belki ayda 1 sefer noktasına kadar geliyor ilerleyen zamanlarda. Ne yapıyorsun? - O rüzgara karşı direniyorsun her seferinde.
Sigarayı bıraktın, üzerinden de uzun bir süre geçti ama biraz önce söylediğim gibi; arada sırada canın yine sigara isteyecek. Böyle zamanlarda, o içindeki ses yine devreye girecek ama bu sefer elinde çok güçlü ve tehlikeli bir silah var. Sana şöyle bir cümle kuracak: "Ya bir taneden bir şey olmaz, ne olacak ki bir tane, sadece bir tane" Ve sen o anda o sesin söylediği bir tane şey var ya, o sana çok tatlı gelecek ve diyeceksin ki: "Ya haklı diyor ne olacak ki, bir tane içtim ne olacak" Ama bu cümleyi dinlerken es geçtiğin bir şey var. Zihnin bir maddeye; sigara olsun, alkol olsun, uyuşturucu maddeleri olsun, uyarıcı maddeler olsun, bağımlı olmuşsa sen onu bırakmış bile olsan ölene kadar bağımlısın. Bu ne demek? Sen 20 yıl boyunca sigarayı bıraktın ve bırakmadan önce de iki paket sigara içiyorsun diyelim. 20 yıl sonra tek tük bir iki tane başladığın zaman, çok kısa bir süre içinde tekrar o iki paket seviyesine dönüyorsun. Yani yeni başlayan birisi gibi olmuyorsun. Sen bir sigara bağımlısısın. 5 sene de 10 sene de sigarayı bıraksan, bir tane içersen eğer tekrar başlarsın. O bir tane yalanına sakın ama sakın inanma!
Sigarayı bıraktım, sigarayı bıraktığıma değdi mi peki?
Sana şunu söyleyebilirim: Sigara içerken üstüm başım leş gibi kokuyordu, sigarayı hep tuttuğum iki parmağımın arası sapsarı iz oluyordu. Ve sonra kendime şöyle bir bakarak: "Benim hayat kalitem, standardım bu mu olmak zorunda? Üstüm başım her daim çok mu kötü kokmak zorunda sigaradan dolayı? Durmadan parfüm mü sıkmak zorundayım? Bu mu hayat, bu mu yani.. ben bunu hak ediyor muyum?" diye kendime soruyordum. Sigarayı bıraktıktan sonra; üstüm başım tertemiz kokuyor artık.
Yine sigara içtiğim sıralarda sabahları kalktığım zaman ağzımda acı bir tat ile uyanıyordum. Bıraktıktan sonra diyorsun ki: "Lanet olsun sigara içtiğim güne" O kadar pişman oluyordum ki o özellikle ilk kalktığım zamanlar, sabahları...
Bir de gece ben uyurken sanki biri gelmiş ağız burun dalmış bana, dövülmüş gibi yataktan kalkıyordum. Sigarayı bıraktıktan sonra, bomba gibi kalkmaya başladım. O ağzımdaki acı tat da kayboldu, gerçekten nefes aldığımı hissettim. O nefes alma hissi var ya anlatılamaz. Şöyle ciğerlerine nefes engelsiz bir şekilde gidiyor, oksijeni sonuna kadar hissediyorsun. Evet dedim iyi ki bırakmışım. Sigarayı bıraktığıma hiç pişman değilim. Arada yine zorluyor mu? -Evet. Dedim ya her zaman bağımlısın, her zaman. O yine zorlayacak 5 sene sonra, 10 sene sonra bile arada böyle tetiklemeler yapacak. Sigarayı bıraktıktan sonra o tetiklemelere sakın kulak asma, neyi kazandığını hiç unutma!
Son olarak sigarayı bıraktıktan sonra, kendini ödüllendirme konusunda bir şeyler söylemek istiyorum. Evet ödüllendirme çok güzel bir şey ama bu konuda çok fazla acele etmemen lazım. Eğer hemen 3 - 5 gün içinde: "Tamam ben sigarayı bıraktım artık, ona verdiğim parayla kendime gideyim 3 - 4 bin liralık telefon alayım ya da gideyim 3 - 5 bin liralık bir laptop alayım" dersen bir bakmışsın ki kısa süre içinde borçlanıp sigaraya tekrar başlamışsın. Bu nedenle ben kendini ödüllendirmek konusunda, en azından bir ay beklemen gerektiğini düşünüyorum. Ben bir ay bekledim ve sonrasında hep istediğim bir espresso makinesi vardı onu aldım. Kahvesiz yapamıyorum, kahve içmeyi çok seviyorum diyebilirim. Evet ben bu şekilde kendimi ödüllendirmiş oldum. Ne yaptım bir ay bekledim, baktım herhangi bir sıkıntı yok. Sonrasında bu ödülü hak ettiğime karar verdim ve o sigaraya verdiğim parayı, bir kahve makinesi almak için harcadım. Ve şu anda çok mutluyum kahve makinemle birlikte...
Ve hep derler ya: "kendine iyi davran güzel insan" diye. İşte o kendine iyi davranmanın ilk şartlarından birisi; vücuduna ve zihnine iyi davranmaktır. Ve bunun en önemli şartlarından birisi de bence sigara içmemek.
Sigara içiyorsan en kısa sürede bırakman dileğiyle güzel insan, lütfen kendine iyi davran...